Orthognathische chirurgie

Orthognathische chirurgie is noodzakelijk wanneer er significante problemen zijn met de uitlijning van de kaak, de beet of de gezichtsverhoudingen die niet volledig kunnen worden verholpen met een beugel of andere niet-chirurgische methoden.

Een orthognathische ingreep wordt aanbevolen voor mensen met:

• Een foutieve beet (malocclusie) die niet alleen met een beugel kan worden gecorrigeerd: 
  Door de kaken goed uit te lijnen, wordt een harmonieuze beet gegarandeerd die een effectieve mondfunctie bevordert en onnodige belasting van de tanden vermindert.
• Asymmetrie of disproporties in het gezicht:
  Als de kaken aanzienlijk scheef staan, kan de gezichtsstructuur onevenwichtig lijken. Een geharmoniseerd gezichtsprofiel en symmetrie dragen bij aan de algemene esthetiek en het zelfvertrouwen.
• Slaapapneu:
  Slaapapneu is een slaapstoornis die wordt gekenmerkt door een onderbroken ademhaling tijdens de slaap, vaak door belemmerde luchtwegen. In sommige gevallen kan een verkeerde stand van de kaak bijdragen aan deze aandoening. Orthognathische chirurgie kan de positie van de kaken veranderen om een meer open luchtweg te creëren, wat verlichting geeft van slaapapneusymptomen en een betere slaapkwaliteit bevordert.
• Temporomandibulaire gewrichtsaandoeningen:
  TMJ-aandoeningen kunnen leiden tot kaakpijn, hoofdpijn en moeite met het openen en sluiten van de mond. Een verkeerde uitlijning van de kaak kan bijdragen aan deze problemen. Hoewel dit geen op zichzelf staande indicatie is om orthognathische chirurgie te ondergaan, kan het in sommige gevallen TMJ-gerelateerd ongemak verlichten.
• Moeite met kauwen, spreken of gezichtsfunctie:
  Als de kaken niet goed uitgelijnd zijn, kunnen basisfuncties zoals kauwen en spreken in het gedrang komen.

Orthognathische chirurgie is een transformatieve reis die de mondfunctie, ademhaling, esthetiek van het gezicht en de algehele kwaliteit van leven aanzienlijk kan verbeteren.

Orthognathische chirurgie biedt uitgebreide oplossingen voor een scala aan gebits- en gezichtsproblemen. Als je last hebt van een van de hierboven genoemde problemen, kan overleg met een ervaren MKA-chirurg en/of orthodontist inzicht geven in de vraag of orthognathische chirurgie de juiste weg voor je is. Je behandelteam zal je door het proces heen loodsen, ervoor zorgen dat je de voordelen begrijpt en volledig voorbereid bent op de te volgen behandeling en de positieve veranderingen die je te wachten staan.

Voorafgaand aan de operatie voert je MKA-chirurg een uitgebreide evaluatie uit. Dit omvat röntgenfoto's, intra-orale scans of afdrukken, gezichtsmetingen en een gedetailleerde planning om de beste resultaten te garanderen.

Op de dag van de ingreep word je onder narcose gebracht om je comfort te garanderen. Afhankelijk van de uitgebreidheid van de ingreep kan de operatie 1 tot 4 uur duren. Tijdens de ingreep maakt je chirurg nauwkeurige incisies in het tandvlees door toegang via de mond. Vervolgens worden de botten verplaatst om de juiste uitlijning te verkrijgen. Er kunnen speciale platen, schroeven of draden worden gebruikt om de kaken in hun nieuwe positie te houden. In de meeste gevallen kan men de volgende dag naar huis. Tijdens de eerste 6 weken na de operatie wordt er regelmatig een controle uitgevoerd.

Afwijkingen van de kaak kunnen variëren in verschillende dimensies - verticaal, sagittaal en transversaal - en ze leiden vaak tot een verkeerde beet en disproporties in het gezicht.

1. Verticale dimensie:

Verticale kaakmisvormingen hebben betrekking op de hoogte van de kaken. Een overmatige verticale groei kan resulteren in een "open beet", waarbij de bovenste en onderste voortanden elkaar niet raken wanneer de achterste tanden op elkaar staan. Ook kan er overmatig veel tandvlees zichtbaar zijn (gummy smile) bij lachen, wat als storend kan worden ervaren. 

Omgekeerd kan onvoldoende verticale groei leiden tot een "diepe beet", waarbij de bovenste voortanden de onderste voortanden overmatig bedekken en men in sommige gevallen op het tandvlees van het gehemelte achter de bovenste snijtanden bijt.

2. Sagittale dimensie:

Sagittale kaakmisvormingen beïnvloeden de positie van de kaken van voor naar achter. Een "retrognathische kaak" verwijst naar een onderkaak die te ver naar achteren staat, waardoor een overbeet ontstaat. Aan de andere kant treedt een "vooruitstekende kaak" op wanneer de onderkaak te ver naar voren steekt en/of een bovenkaak te ver naar achteren staat, wat resulteert in een onderbeet.

3. Transversale dimensie:

Transversale kaakmisvormingen hebben betrekking op de breedte van de kaken. Als de bovenkaak te smal is ten opzichte van de onderkaak, kan dit leiden tot een "kruisbeet", waarbij de boventanden bij het bijten binnen de ondertanden passen. Daarnaast kan er in een te smalle kaak onvoldoende ruimte zijn voor tanden (voornamelijk hoektanden) om uit te komen en/of om alle tanden recht op elkaar te zetten ("crowding"). Uitbreiding van de bovenkaak en soms ook van de onderkaak kan nodig zijn om deze problemen te corrigeren.

4. Asymmetrie van het gezicht:

Er is sprake van gezichtsasymmetrie wanneer de ene kant van het gezicht niet in balans is met de andere kant. Dit kan worden veroorzaakt doordat de ene kant van de onderkaak meer groeit dan de andere, in een van de hierboven genoemde dimensies. Als gevolg daarvan kan de middellijn van het gezicht niet goed uitgelijnd zijn, kan er sprake zijn van een kruisbeet en kan het occlusale vlak gekanteld zijn, wat zowel de esthetiek als de functie beïnvloedt.

Daar zijn verschillende redenen voor, variërend van een plaatselijke groeistoornis van de kaak ("hemimandibulaire elongatie" of "condylaire hyperplasie") tot een onderliggende aandoening zoals hemifaciale microsomie.

Bij een osteotomie wordt een deel van het kaakbot voorzichtig gemobiliseerd en opnieuw gepositioneerd om ervoor te zorgen dat de boven- en ondertanden goed passen en om een evenwichtig gezichtsprofiel te krijgen. Afhankelijk van de kaakmisvorming die gecorrigeerd moet worden, kan men het volgende doen

• de bovenkaak (maxilla) door middel van een zogenaamde Le Fort osteotomie
• de onderkaak (mandible) door middel van een zogenaamde Bilateral Sagittal Split Osteotomie (BSSO)
• het kinbot (genioplastiek)

In sommige gevallen kan een voorafgaande SARPE-procedure (Surgically Assisted Rapid Palatal Expansion) nodig zijn. Dit is een procedure die wordt uitgevoerd door MKA-chirurgen om de bovenkaak te verbreden door het verhemelte overlangs chirurgisch te heropenen en een apparaatje in te brengen dat een palatale expander wordt genoemd. U of uw orthodontist activeert dit apparaat volgens de instructies, waardoor de bovenkaak geleidelijk breder wordt over een periode van 1 tot 2 weken. Dit geeft het bot de tijd om te genezen en zich aan te passen aan de nieuwe positie.

Orthognathische chirurgie wordt bij voorkeur uitgevoerd in combinatie met een orthodontisch hulpmiddel. Daarom wordt de behandeling een gecombineerde orthodontisch-orthognathische procedure genoemd. Dit kan in de vorm van een vast apparaat (metalen of keramische beugels), maar tegenwoordig wordt het ook steeds vaker gedaan in combinatie met uitneembare clear aligners (bijv. Invisalign). Als men geen aanvullende orthodontische behandeling wenst, kan een onevenwichtigheid in het gezicht soms nog worden gecorrigeerd door middel van een genioplastiek. Hierbij wordt de vorm van het kinbot geoptimaliseerd om een meer geharmoniseerd gezichtsprofiel te krijgen. Een verkeerde beet kan hiermee echter niet worden gecorrigeerd.

Als je een gecombineerde orthodontische of orthognathische behandeling overweegt, volgt hier een overzicht van de standaardstappen die bij deze uitgebreide behandeling komen kijken:

Stap 1: Eerste consult en beoordeling

Het proces begint met een eerste consult met zowel een orthodontist als een kaakchirurg. Zij evalueren je kaakuitlijning, beet en gezichtsstructuur om te bepalen of een gecombineerde procedure de juiste weg voor je is.

Stap 2: Orthodontische behandelplanning

Je orthodontist maakt een persoonlijk behandelplan met beugels of clear aligners om je tanden uit te lijnen als basis voor de chirurgische fase. Deze stap zorgt ervoor dat je tanden in de best mogelijke positie staan voor de chirurgische correctie. De orthodontische voorbereiding duurt meestal ongeveer 1-2 jaar voordat je verder gaat met de volgende stap in de behandeling.

Stap 3: Chirurgische planning

De kaakchirurg werkt samen met je orthodontist om de chirurgische fase te plannen. Dit omvat gedetailleerde beeldvorming, zoals röntgenfoto's en scans, om de kaakaanpassingen die nodig zijn voor een optimaal resultaat nauwkeurig in kaart te brengen.

Stap 4: Orthognathische chirurgie

Tijdens de chirurgische ingreep zet de kaakchirurg de kaak(en) zorgvuldig terug zoals gepland. Er kunnen kleine plaatjes, schroeven of draden worden gebruikt om de nieuwe positie vast te zetten. De operatie wordt uitgevoerd in een ziekenhuis of chirurgisch centrum en vereist meestal een kort verblijf in het ziekenhuis van een paar dagen.

Stap 5: Herstel en genezing

Na de operatie heb je tijd nodig om te herstellen. Werkongeschiktheid of schoolverzuim gedurende 1 tot 3 weken is te verwachten. Er kan wat zwelling en ongemak zijn, maar je chirurgisch team zal je instructies geven om met deze aspecten om te gaan. Volg deze richtlijnen nauwgezet op om een goede genezing te garanderen.

Stap 6: Voortgezette orthodontische behandeling

Nadat je bent genezen van de operatie, ga je verder met de orthodontische behandeling om je beet en de uitlijning van je tanden te verfijnen. Deze fase duurt ongeveer 6 maanden tot 1,5 jaar en zorgt ervoor dat je beet optimaal functioneert en je glimlach er op zijn best uitziet.

Stap 7: Eindresultaten en nazorg

Aan het einde van je orthodontische behandeling zie je de eindresultaten van de gecombineerde procedure. Uw beet is uitgelijnd, de harmonie van uw gezicht is verbeterd en uw glimlach is stralend. Er worden regelmatig vervolgafspraken gemaakt met zowel je orthodontist als je MKA-chirurg om de stabiliteit van je resultaat te controleren en succes op de lange termijn te garanderen.

Genezingsperiode

Na een orthognathische operatie heb je een herstelperiode van enkele weken nodig. Gewoonlijk verdwijnt het meeste ongemak na 1-2 weken en is de genezing van de wonden na zes weken voltooid. Er kan wat zwelling, ongemak of verandering in het gevoel van de lip en kin optreden, maar dit is meestal tijdelijk en verdwijnt geleidelijk in de weken na de operatie. Gedurende zes weken wordt een vloeibaar of zacht dieet aanbevolen, waarbij geleidelijk wordt overgegaan op normaal voedsel (meer advies vind je hieronder).

Uw chirurg zal u gedetailleerde postoperatieve instructies geven om deze problemen onder controle te houden en een goede genezing te bevorderen. Er worden vervolgafspraken gemaakt om je vooruitgang te controleren en eventueel noodzakelijke postoperatieve zorg aan te passen.

Zwelling

Na de operatie is het normaal dat je wangen of lippen opzwellen. Deze zwelling kan vrij uitgesproken zijn en bereikt meestal een hoogtepunt op de derde dag na de ingreep. Nadat de zwelling haar maximum heeft bereikt, stabiliseert ze en neemt ze geleidelijk af. Soms kun je ook tijdelijke ademhalingsmoeilijkheden ervaren als gevolg van de zwelling. Gelukkig gaan deze ongemakken meestal vanzelf over binnen de eerste week.

Om de zwelling tot een minimum te beperken, is het aan te raden om tijdens de eerste dagen na de operatie regelmatig een cold pack (met een doek) of ijsblokjes in een plastic zakje tegen je wang en/of lip aan te leggen. Als je slaapt, gebruik dan een extra kussen om je hoofd iets omhoog te leggen.

Pijn

Vreemd genoeg hebben de meeste patiënten weinig pijn na een kaakoperatie, maar het is essentieel om pijn en ontstekingen effectief te beheersen om een comfortabel herstel te garanderen. Voor een gemiddelde, gezonde volwassene kun je paracetamol (acetaminophen) en ibuprofen gebruiken om de pijn te verlichten. In België kun je paracetamol (1 g) en ibuprofen (400 mg) zonder recept kopen bij je plaatselijke apotheek.

Medicatieschema:

• Ontbijt: Neem ibuprofen.
• Halverwege de ochtend: Neem paracetamol.
• Lunch: Neem ibuprofen.
• Halverwege de middag: Neem paracetamol.
• Avondeten: Neem ibuprofen.
• Voor het slapen gaan (indien nodig): Neem paracetamol.

Paracetamol kan elke 4-6 uur worden ingenomen, maar overschrijd de aanbevolen dosis van 4000 mg per 24 uur niet. Ibuprofen kan om de 6-8 uur worden ingenomen, maar mag de aanbevolen dosis van 1800 mg per 24 uur niet overschrijden. Neem deze medicijnen altijd in met voedsel of melk om maagklachten te minimaliseren.

Opmerking: Dit schema is een algemene richtlijn. Stel altijd prioriteiten en volg het specifieke advies van uw chirurg. Als je gezondheidsproblemen hebt of andere medicijnen gebruikt, bespreek dan de pijnbestrijding met je chirurg of apotheker voordat je vrij verkrijgbare pijnstillers inneemt.

Bloeden

Een wond kan gaan bloeden of beginnen te bloeden na een kaakoperatie, soms na een rustige periode van dagen. Dit bloeden stopt meestal vanzelf. Als het bloeden erger wordt of aanhoudt, moet u uw mond zeker niet spoelen. In dat geval is het gebruik van een kompres of een katoenen zakdoek aan te raden: leg dit op de wond en bijt er minstens een half uur stevig op. Als de bovenkaak werd geopereerd, is het mogelijk dat sommige stolsels de dagen na de operatie via de neus loskomen. Dit is niet erg. Als je het bloeden niet kunt stoppen, neem dan contact op met je chirurg.

Roken

Als je een actieve roker bent, wordt het sterk aangeraden om NIET te roken tijdens de genezingsperiode na de operatie, om de genezing te bevorderen en infectie te voorkomen.

Sport

Doe de eerste zes weken niet intensief aan sport. Na twee tot drie weken kun je beginnen met joggen, maar blijf binnen je pijngrenzen. Ga niet zwemmen totdat alle wonden genezen zijn.