Trauma

Een fractuur ontstaat wanneer een kracht die op het bot wordt uitgeoefend sterk genoeg is om het te breken. De plaats en het patroon (de vorm) van de breuk is afhankelijk van zowel de opgewekte als de toegepaste kracht. De omstandigheden van het letsel zijn essentiële informatie die de arts nodig heeft. Het is verplicht om eerlijk te zijn. De behandeling kan worden beïnvloed door de letselomstandigheden. De meeste oorzaken worden in de volgende groepen ingedeeld: accidentele val, sportletsels, verkeersongevallen en geweldpleging.

Tandheelkundig Trauma:

• Breuken van de kroon: Breuk of afbrokkelen van het zichtbare deel van de tand.
• Wortelbreuken: Schade onder de tandvleeslijn aan de tandwortel.
• Luxatie: Verplaatsing van tanden, waaronder avulsie (volledig loskomen), extrusie (gedeeltelijk loskomen) en zijwaartse verplaatsing van tanden.
• Contusie van de tand: Verwonding van de tand zonder zichtbare schade, maar met gevoeligheid.

Maxillofaciaal trauma:

• Fracturen in de onderkaak: Resulteren vaak in een pijnlijke kaak waarbij de tanden niet meer goed op elkaar komen.
• Breuken van het jukbeen: Resulteren vaak in een afgeplatte wang.
• Neusbeenfracturen: Veroorzaken merkbare zwelling en soms misvorming.
• Oogkasbreuken: Kunnen leiden tot dubbel zicht of ingevallen ogen.
• Bovenkaakfracturen: Kan invloed hebben op spraak, de beet en het gelaat.

Vaak geassocieerde problemen:

• Infectie: Elke open wond of blootliggende tandwortel kan geïnfecteerd raken als deze niet wordt behandeld.
• Zenuwbeschadiging: Kan leiden tot gevoelloosheid of tintelingen.
• Malocclusie: foutieve beet (tanden komen niet goed op elkaar) als gevolg van kaakfracturen.
• Esthetische problemen: Veranderingen in het gelaat.
• Complicaties op lange termijn: Zoals verlies van tanden of moeite met het openen van de mond.

Afhankelijk van de plaats van de breuk heb je last van verschillende symptomen zoals pijn, zwelling, moeite om de tanden juist op elkaar te krijgen, blauwe plekken, dubbel zicht en beperkte mondopening. Er kan sprake zijn van gevoelloosheid in een deel van het gelaat. Er kan een duidelijke misvorming van het gelaat aanwezig zijn. Bij een open breuk is er een zichtbare openstaande wond.

Als je vermoedt dat jij of iemand anders een aangezichtstrauma heeft, moet je naar een spoedeisende hulpafdeling van een dichtbijzijnd ziekenhuis gaan of word je doorverwezen voor verdere medische zorg bij een MKA-chirurg.

Onmiddellijke verzorging:

• Houd de verwonde plek schoon.
• Bewaar uitgeslagen tanden in melk of helder water en zoek onmiddellijk tandheelkundige hulp.
• Breng koude kompressen aan om zwelling tegen te gaan.

Professionele beoordeling:

• Ga onmiddellijk naar een tandarts of MKA-chirurg voor een goede beoordeling.  
• Röntgenfoto's of CT-scans kunnen nodig zijn om de ernst van het letsel vast te stellen.

Behandelopties:

Voor tandheelkundig trauma:

• Restauratieve procedures: Vullingen of kronen voor afgebroken of gebroken tanden.
• Wortelkanaalbehandeling: Voor diepe breuken die de tandpulpa blootleggen.
• Terugplaatsen van tanden: Voor geluxeerde tanden.
• Reïmplantatie van tanden: Voor doorgebroken tanden, idealiter binnen 1 uur na het letsel.
• Tandextractie: Als de tand niet kan worden gered.
• Gesloten reductie: Niet-chirurgische methode waarbij de botten weer op hun plaats worden gezet zonder de huid te openen.
• Open reductie en interne fixatie (ORIF): Chirurgische procedure waarbij de botten op hun plaats worden gezet met behulp van plaatjes en schroefjes.
• Ondersteunende therapieën: Zoals pijnbestrijding, antibiotica of fysiotherapie.

Voor kaak- en aangezichtstrauma:

• Gesloten reductie: Niet-chirurgische methode waarbij de botten weer op hun plaats worden gezet zonder de huid te openen.
• Open reductie en interne fixatie (ORIF): Chirurgische procedure waarbij de botten op hun plaats worden gezet met behulp van plaatjes en schroefjes
• Ondersteunende therapieën: Zoals pijnbestrijding, antibiotica of fysiotherapie.

• Pijn en zwelling: je zal wat pijn en zwelling hebben. De eerste dagen na de chirurgische ingreep zijn meestal het ergst. De pijn zal echter binnen enkele weken volledig verdwijnen. Gebruik goede pijnstilling (zie onze tips hier)
• Infectie: Er bestaat een risico op infectie. De patiënt krijgt intraveneuze antibiotica tijdens de chirurgische ingreep en de ziekenhuisopname. Afhankelijk van de situatie krijg je ook een voorschrift voor antibiotica.
• Hygiëne: Het is verplicht om de eerste weken na de operatie een goede mondhygiëne te hebben om infectie te voorkomen. Tandenpoetsen rond de hechtingen is soms moeilijk vanwege de pijn. Je kunt het gebied na het eten schoonmaken door je mond zachtjes te spoelen met een mondwater of met warm zout water (los een theelepel keukenzout op in een kopje warm water), te beginnen op de dag na de operatie.
• Zacht voedsel: Hoewel de platen en schroeven je kaak op zijn plaats houden, duurt het nog ongeveer zes weken voordat je kaak volledig genezen is. Gedurende deze tijd moet je alleen zacht voedsel eten. Je chirurg zal je hierover advies geven. Je moet oppassen dat je geen nieuwe verwondingen oploopt, want dat kan je kaak weer uit positie duwen. Draden op je tanden worden verwijderd als je chirurg tevreden is dat je breuk genezen is. De platen en schroeven worden meestal niet verwijderd.

Wat is intermaxillaire fixatie?

Intermaxillaire Fixatie (IMF) is een procedure die wordt gebruikt op het gebied van mond- en kaakchirurgie om de bovenkaak (maxillair) en onderkaak (mandibulair) in een specifieke stand te stabiliseren. Dit wordt vaak gedaan om de genezing na een trauma te bevorderen. Je kan het vergelijken met een gips aanleggen.

Methode van intermaxillaire fixatie.

Elastiekjes: Soms worden, eventueel na initiële stabilisatie met plaatjes en schroefjes, elastiekjes gebruikt om de kaak verder te stabiliseren. Deze elastiekjes kunnen gemakkelijk op- en afgehaald worden. De elastiekjes worden bevestigd aan kleine schroefjes die in het bot zijn geplaatst of aan een beugel die om de tanden vast zit. 

Wat betekent dit voor jou?

Eten en voeding:

• U krijgt een vloeibaar of zacht dieet. U moet vast voedsel vermijden om verstoring van de fixatie te voorkomen.
• Voedingsshakes en smoothies kunnen ervoor zorgen dat u de nodige voedingsstoffen binnenkrijgt. Meer advies hieronder.

Spraak en communicatie:

• IMF kan duidelijk spreken moeilijker maken. U kunt het moeilijk vinden om bepaalde woorden uit te spreken, maar met de tijd passen velen zich aan deze tijdelijke verandering aan.

Mondhygiëne:

• Het onderhouden van de mondhygiëne is cruciaal, maar een grotere uitdaging. Je wordt geadviseerd om regelmatig mondspoelingen te gebruiken en je kunt specifieke spoelingen voorgeschreven krijgen om je mond schoon te houden.
• Een zachte tandenborstel kan voorzichtig worden gebruikt rond de draden of banden.

Ongemak en pijn:

• Enig ongemak of pijn is te verwachten, vooral in de eerste dagen. Indien nodig wordt pijnmedicatie voorgeschreven.

Duur:

• De duur van IMF varieert afhankelijk van de reden voor de procedure. Dit kan variëren van enkele weken tot enkele maanden.

Voorzorgsmaatregelen voor noodgevallen:

• Omdat de kaken geïmmobiliseerd zijn, kan braken een ernstig probleem zijn. Je krijgt instructies om de fixatie in geval van nood los te maken.

Follow-up bezoeken:

• Regelmatige bezoeken aan de chirurg zijn essentieel om de genezing te controleren en eventueel aanpassingen te doen.

Emotionele impact:

• Een geïmmobiliseerde kaak kan een emotioneel moeilijke ervaring zijn. Steun van vrienden, familie en professionals kan in deze periode van onschatbare waarde zijn.

Onthoud altijd dat IMF, hoewel beperkend, een tijdelijke maatregel is. Het doel is om de best mogelijke genezing en uitlijning van je kaken en tanden te garanderen.

Zoals bij elke operatie bestaat er een risico op pijn, zwelling, zenuwschade, blauwe plekken, bloedingen en infectie.

Licht bloeden uit de snijwondjes in uw mond komt vaak voor de eerste dag of zo na de operatie. Het is waarschijnlijk geen probleem en het kan meestal worden gestopt door druk uit te oefenen op het gebied gedurende minstens 15 minuten met een opgerolde katoenen zakdoek of gaasje.

Infectie in het tandvlees of bot kan voorkomen. Dit zien we bij slechte mondhygiëne of rokers. Een goede mondhygiëne is dus essentieel. 

Schade aan nabijgelegen tanden kan voorkomen en is soms inherent aan het trauma. We doen uiteraard steeds ons best om bijkomende schade te voorkomen. Uw chirug licht u hierover in.

Zenuwbeschadiging - er loopt een zenuw doorheen de onderkaak. Deze zenuw geeft het gevoel aan je onderlip, kin en ondertanden. Als deze is gekneusd of gescheurd door de fractuur, kun je al tintelingen of gevoelloosheid ervaren in je lip of kin. Deze tintelingen kunnen ook worden veroorzaakt of verergerd door een operatie. Bij de meeste mensen kan dit spontaan herstellen - hoewel dit enkele maanden kan duren. Sommige mensen hebben last van een blijvend verdoofd gevoel.

Geïnfecteerde platen of schroeven - als dit gebeurt, moeten ze worden verwijderd. Dit kan snel na de operatie gebeuren of vele jaren later. Het verwijderen van plaatjes en schroefjes is vaak een kleine ingreep die zonder problemen verloopt. Het metaal dat wordt gebruikt is titanium, dat geen metaaldetectors activeert.